श्री विश्वकर्मा चालीसा भगवान विश्वकर्मा को समर्पित भक्ति रचना है, जिनका पाठ विशेष रूप से शिल्पकारों, कारीगरों, इंजीनियरों और निर्माण कार्य से जुड़े लोगों द्वारा किया जाता है। भगवान विश्वकर्मा को सृष्टि का प्रथम वास्तुकार और इंजीनियर है, जिन्होंने स्वर्ग, लंका, द्वारका जैसी अद्भुत नगरी और देवताओं के अस्त्र-शस्त्र का निर्माण किया था
Vishwakarma chalisa | भगवान श्री विश्वकर्मा चालीसा पाठ लिरिक्स
भगवान श्री विश्वकर्मा चालीसा
|| दोहा ||
विनय करौं कर जोड़कर मन वचन कर्म संभारि ||
मोर मनोरथ पूर्ण कर विश्वकर्मा दुष्टारि ||
विश्वकर्मा तव नाम अनूपा, पावन सुखद मनन अनरूपा ||
सुन्दर सयुश भुवन दशाचरी, नित प्रीति गावत गुण नरनारी ||
शारद शेष महेश भवानी , कवि कोविद गुण ग्राहक ज्ञानी ||
आगम निगम पुराण महाना, गुणातीत गुणवंत सायना ||
जग महँ जे परमारथ वादी, धर्म धुरंधर शुभ सनकादि ||
नित हित गुण यश गावत तेरे, धन्य धन्य विश्वकर्मा मेरे ||
आदि सृष्टि महँ तू अविनाशी, मोक्ष धाम तजि आयो सुपासी ||
जग महँ प्रथम लीक शुभ जाकी, भुवन चारि दश कीर्ति कला की ||
ब्रह्मचारी आदित्य भयो जब, वेद पारंगत ऋषि भयो तब ||
दर्शन शास्त्र अरु विज्ञ पुराना, कीर्ति कला इतिहास सुजाना ||
तुम आदि विश्वकर्मा कहलायो, चौदह विद्या भू पर फैलायो ||
लोह काष्ट अरु ताम्र सुवर्णा, शिला शिल्प जो पंचक वर्णा ||
दे शिक्षा दुख दारिद्र नाश्यो, सुख समृद्धि जगमहँ परकाश्यो ||
सनकादिक ऋषि शिष्य तुम्हारे, ब्रह्मादिक जै मुनीश पुकारे ||
जगत गुरु इस हेतु भये तुम, तम – अज्ञान समूह हने तुम ||
दिव्य आलौकिक गुण जाके वर, विघ्न विनाशक भय धारा ||
सृष्टि करन हित नाम तुम्हारा, ब्रह्मा विश्वकर्मा भय धारा ||
विष्णु अलौकिक जगरक्षक सम, शिवकल्याणदायक अति अनुपम ||
नमो नमो विश्वकर्मा देवा, सेवत सुलभ मनोरथ देवा ||
देव दनुज किन्नर गन्धर्व, प्रणवत युगल चरण पर सर्वा ||
अविचल भक्ति हृदय बस जाके, चार पदारथ करतल जाके ||
सेवत तोहि भुवन दश चारी, पावत चरण भवोभव कारी ||
विश्वकर्मा देवन कर देवा, सेवत सुलभ अलौकिक मेवा ||
लौकिक कीर्ति कला भण्डारा, दाता त्रिभुवन यश विस्तार ||
भुवन पुत्र विश्वकर्मा तनुधरि, वेद अथवर्ण तत्व मनन करि ||
अथर्ववेद अरु शिल्प शास्त्र का, धनुर्वेद सब कृत्य आपका ||
जब जब विपति पड़ी देवन पर, कष्ट हन्यो प्रभु कला सेवन कर ||
विष्णु चक्र अरु ब्रह्मा कमंडल, रूद्र शूल सब रच्यो भूमण्डल ||
इंद्र धनुष अरु धनुष पिनाका, पुष्पक यान अलौकिक चाका ||
वायुयान मय उड़न खटोले, विद्युत कला तंत्र सब खोले ||
सूर्य चंद्र नवग्रह दिग्पाला, लोक लोकांतर व्योम पताला ||
अग्नि वायु क्षिति जल अकाशा, अविष्कार सकल परकाशा ||
मनु मय त्वष्टा शिल्पी महाना, देवागम मुनि पंथ सुजाना ||
लोक काष्ठ शिला ताम्र सुकर्मा, स्वर्णकार मय पंचक धर्मा ||
शिव दधीचि हरिश्चन्द्र भुआरा, कृत युग शिक्षा पालेऊ सारा ||
परशुराम नल नील सुचेता, रावण राम शिष्य सब त्रेता ||
द्वापर द्रोणाचार्य हुलासा, विश्वकर्मा कुल कीन्ह प्रकाशा ||
मयकृत शिल्प युधिष्ठिर पायेऊ, विश्वकर्मा चरणन चित ध्यायेऊ ||
नाना विधि तिलस्मी करि लेखा, विक्रम पुतली दृश्य अलेखा ||
वर्णातीत अकथ गुण सारा, नमो नमो भय टारन हारा ||
|||| दोहा ||||
दिव्य ज्योति दिव्यांश प्रभु, दिव्य ज्ञान प्रकाश |
दिव्य दृष्टि तिहुँ कलामहं, विश्वकर्मा प्रभास ||
विनय करो करि जोरि, युग पावन सुयश तुम्हार |
धारि हिय भावत रहे, होय कृपा उदगार ||
|| छंद ||
जे नर सप्रेम विराग श्रद्धा सहित पढ़िहहि सुनि है |
विश्वास करि चालीसा चौपाई मनन करि गुनि है ||
भव फंद विघ्नों से उसे प्रभु विश्वकर्मा दूर कर |
मोक्ष सुख देंगे अवश्य ही कष्ट विपदा चूर कर ||
|| doha ||
vinay karaun karau yugal man vachan karm sambhaari ||
mor manorath poorn kar raakshas raakshasee ||
vishraam tav naam anaroopa, pyaara sukhad manan anaroopa ||
sundar sayush bhuvan dashaacharee, nit preeti gaavat gun naranaaree ||
sharad shesh mahesh bhavaanee, kavi kavi gun graahak gyaanee ||
aagam nigam puraan mahaana, gunaateet gunavant saayana ||
jag mahan je paramaarth vaadee, dharm dhurandhar shubh sanakaadi ||
nit hit gun yash gaavat tere, dhany dhany vishnu mere ||
aadi srshti mahan tu agyaanee, moksh dhaam taji aayo supaasee ||
jag mahan pratham laik shubh jaakee, bhuvan chaari dash keerti kala kee ||
brahmachaaree aadity bhayo jab, ved paarangat rshi bhayo tab ||
darshan shaastr aru vigyaan puraana, keerti kala itihaas sujaana ||
tum aadi vaastu shaastr kahalaayo, chaudah vidya bhoo par varnito ||
loh kaasht aru taamr suvarn, shila shilp jo panchak varn ||
de shiksha duhkh daaridr naashayo, sukh samrddhi jagamahan prakaashayo ||
sanakaadik rshi shishyaaphe, brahmaadik jay munish pukaare ||
jagat guru is prakaar bhaye tum, tam – agyaan samooh hane tum ||
divy aa laukik gun jaake var, vighn vinaashak bhay dhaara ||
srshti karn hit naam brahmaand brahma bhay dhaara ||
vishnu vishnu jagarakshak sam, shiv kalyaan dayaak ati anupam ||
namo namo vishvakarma deva, sevat sahaj manorath deva ||
dev danuj kinnar gandharv, pranavat mitr charan sarva ||
avichal bhakti hrday bas jaake, chaar padaarath karatal jaake ||
sevat tohi bhuvan dash chaaree, paavat charan bhavobhav kari ||
krmi devan kar deva, sevat sahaj alaukik meva ||
laukik keerti kala bhandaara, daata tribhuvan yash vistaar ||
bhuvan putr brahma tanudhaaree, ved athavarn tatv manan kari ||
atharvaved aru shilp shaastr ka, dhanurved sab krtiyaan ||
jab jab vipati paad devan par, kasht hanyo prabhu kala ka sevan kar ||
vishnu chakr aru brahma mandal, rudr shool sab rachyo bhoomandal ||
indr dhanuraashi aru dhanuraashi pinaaka, pushpak yaan alaukik chaaka ||
vaayuyaan may udan khatole, vidyut kala tantr sab bhandaar ||
soory chandr navagrah digpaala, lok lokaantar vyom pataala ||
agni vaayu kshiti jal aakaash, avishkaar sakal prakaasha ||
manu may tvashta shilpee mahaana, devaagam muni panth sujaana ||
lok kaashth shila taamr sukarma, svarnakaar may panchak dharm ||
shiv dadheechi harishchandr bhoora, krt yug shiksha paleo saar ||
parashuraam nal neel sucheta, raavan raam shishy sab treta ||
dvaapar dronaachaary hulasa, vaastukala kul keenh prakaasha ||
mayakrt shilp yudghi paayeoo,raamakrshn charanan chit dhyaayeu ||
naana vidhi tilasmee kari lekha, vikram putalee drshy alekha ||
varnaateet akath gun saara, namo namo bhay taaran haara ||
|||| doha ||||
divy jyoti divyaansh prabhu, divy gyaan prakaash |
divy drshti tihun kalaamahan,raakshas raakshas ||
vinati karo kari jori, yug puru suyah tumahaar |
dhari hiy bhavati rahe, hoy krpa udagaar ||
|| chhand ||
je nar saprem viraag sahit shraddha padhihi suni hai |
vishvaas kari chaaleesa chaupaee man kari gunee hai ||
bhav phand vighnon se unhen prabhu shree krshn door kar |
moksh sukh milega ek hee abhilaasha vipada choor kar ||
- भगवान विश्वकर्मा से आशीर्वाद, रचनात्मकता और सफलता प्राप्त करने के लिए श्री विश्वकर्मा चालीसा का पाठ किया जाता है।
- यह पाठ विशेष रूप से शिल्प, डिजाइन, विज्ञान और कला के क्षेत्र में काम करने वाले लोगों के लिए लाभदायक है।
- नियमित पाठ करने से जीवन में आने वाली बाधाएं दूर होती हैं, कार्यों में सफलता मिलती है और ईश्वर से दिव्य आशीर्वाद प्राप्त होता है
- भगवान विश्वकर्मा की महिमा उनकी अद्भुत शिल्पकला, रचनात्मकता, बुद्धिमत्ता और कृपा का वर्णन करती है। इसमें कहा गया है कि उन्होंने संपूर्ण ब्रह्मांड की रचना की, देवताओं के लिए हथियार बनाए और दुनिया को विज्ञान, कला और वास्तुकला का आशीर्वाद दिया। चालीसा भगवान से अपने भक्तों के कष्टों को दूर करने और उन्हें समृद्धि, रचनात्मकता और सफलता प्रदान करने की प्रार्थना है
Vishwakarma chalisa | भगवान श्री विश्वकर्मा चालीसा पाठ लिरिक्स